የኢትዮጵያ ተረቶች

በጋምቤላ ክልል ውስጥ ተረቶቹ የተሰበሰቡት በየካቲት ወር1989 ዓ.ም. እና በመስከረም ወር 1990 ዓ.ም. ነው፡፡ ተረቶቹም የተሰበሰቡት የጋምቤላ የትምህርትና ባህል ቢሮ ባልደረባ በሆኑትበአቶ ኦጎታ አጊው ትብብር ነው፡፡ ተረቶቹ ከአኝዋክ በኦጎታ አጊው፣ ከኮሞ በጎሳዬ ተሬሳ እና ከኑዌር በፓስተር ጄምስ ዱዎትዶል ወደ አማርኛ የተመለሱ ናቸው፡፡ ሌሎቹ ታሪኮች በቀጥታ በአማርኛ የተተረኩ ሲሆን በኦጎታ አጊው እና በብሪትሽ ካውንስሉ ማይክል ዳንኤል አንባቸው ወደ እንግሊዘኛ ቋንቋ የተመለሱ ናቸው፡፡

ቀሲስ ጄምስ ዱዎትዶል፣ የኑዌር ተረት ተራኪ ከጋምቤላ

በጋምቤላ ክልል ከሚገኙ አምስት ባህላዊ ስርአቶች የተሰበሰቡት እነዚህ አስደናቂ ታሪኮች ብዙ የእንስሳት ተረቶችን (ለምሳሌ የቀበሮው ታሪክ፣ ጅብ እና ቀበሮ) እንዲሁም በጣም አስገራሚውንና ቅርፁን የሚቀይረውን የሰው በላ ጭራቅን ታሪክ ያካተቱ ናቸው(ንጋፕና ንያክዊ)፡፡ በጣም ተንኮለኛው አቾክና ለዘብተኛው አታላይ አጌንጋ በአኝዋክ ታሪኮች ውስጥ የሚገኙ ገፀ ባህሪያት ናቸው፡፡ ሌቭና ዋሎክ በመዠንገር ታሪኮች ውስጥ እንዲሁም ጋንያ በኑዌር ታሪኮች ውስጥ የሚገኙ የአኝዋኮቹ አቻ ገፀ ባህሪያት ናቸው፡፡ ሰዎችና እንስሳት በሥነ ፍጥረት እንዴት እንደተለዩ የሚለው የአኝዋክ ታሪክ በዘፍጥረት ውስጥ ያለው የያዕቆብ መባረክ አስገራሚ ነፀብራቅ ሲሆን ዓሣን በረጅምና ቀጭን ጦር ማጥመድ የሚለው ታሪክ ደግሞ የነገስታትን ወደ አኝዋክ ህዝቦች መምጣት የሚያሳይ ነው፡፡

ይዘት፤

	ተረት	ተራኪ
የአኙዋክ ተረቶች
1	አጌንጋና በቆሎው	ኦቦቲ ቻም
2	አጌንጋ ንጉሱን አታለላቸውg	ኦቦቲ ቻም
3	አጌንጋና ጓደኛው	ክዎት አዋክ
4	ወጣቱ እንግዳ	ኦፒው አምዎንግ
5	ኦሞትና ጉዑር፤ ሁለቱ ወንድማማቾች	ኦፒው አምዎንግ
6	የምስጢሮች ጫካ	ኦፒው አምዎንግ
7	የተራበው እባብ	ኦፒው አምዎንግ
8	ባሏ የሞተባት ሴት	ኦባንግ ኦቦቲ
9	ቆራጧ ሴት	አሪዬት ፔታ
10	ንጉሱን ማታለል	አሚኖ ኦጁሎ
11	አይጥ አጥማጆቹ	ፒተር አቻንዴ
12	ጉማሬን ተኩሶ መግደል	ፒተር ኦቻንዴ
13	ዝንጀሮ፣ጦጣና ቀበሮ	ኦዶላ ኦዋር
14	አቾክና አጎቱ	አኮላ አዋር
15	ውሻውና ጌታው	ኦኮክ አጁሎ
16	የሚያንጋጥጠው ጅብ	ኦኮክ አጁሎ
17	ነፍሰ ጡሯ ሴትና አንበሶች	አክዋይ ኦጁሉ/td>
18	አዱራትና እህቶቿ	አጁሉ ኦጅዋቶ
19	ባህላዊ አኗኗር	ቻሜ ክዌር
20	አቾክና እናቱ	ቻሜ ክዌር
21	አቾክና ሌሮ አሣ በማጥመድ ላይ	ቻሜ ክዌር
22	አቾክና ሌሮ በማር ለቀማ ላይ	ቻሜ ክዌር
23	ሰዎችና እንስሳት በሥነ ፍጥረት እንዴት እንደተለዩ	አክዋይ ጎራ
24	ዓሣን በረጅምና ቀጭን ጦር ማጥመድ	አክዋይ ጎራ
25	የአባትየው አስተምሮት	ኦባንግ ኦቦቲ
26	አስማተኛዋ ላም	አጁሎ አኮኝ
27	ስስታሙ ባል	አኩችችዋች ቺቢ
28	የአንበሳው ዘፈን	አላሚ አክውር
29	ጨካኙ አባት	አቻን ኦኮኝ
የመዠንግር ተረቶች
30	ሌቭና ዋሎክ	ማርቆስ ዳመነ
31	የውሻ ድምፅ መጥፋት	ቲቶ ባንጌ
የኦፖ ተረቶች
32	የሎተሪ ቲኬቱ	ዱዋል ፑል
33	የመሬት ባላባቱ	ዱዋል ፑል
የኮሞ ተረቶች
34	አንካሳው ሰው	ሳምቦ ሊካሣ ሃያ
35	የዱር አይጥና አንዲት ሴት	ሳምቦ ሊካሳ ሃያ
የኑዌር ተረቶች
36	ጅብና ቀበሮ	ፓስተር ጄምስ ዱዎትዶል
37	ዝሆንና አውራ ዶሮ	ኒያል ጋትች
38	ኩላንግ በእስር ቤት	ኒያል ጋትች
39	ጋንያ ስስታሙ ሰው	ኒያል ጋትች
40	ጋንያና ጅቡ	ኒያል ጋትች
41	አይነ-ሥውሩ ሰው	ቄስ ስቲቨን ፓል
42	የቀበሮው ታሪክ	ጆን ኩራንግ
43	አንበሣና ጦጣ	ራምሴ ሽዎል
44	አምላክና ሰው	ራምሴ ሽዎል
45	ንጋፕና ንያክዊ	ራምሴ ሽዎል

የድምጽ ቅጂዎች