የኢትዮጵያ ተረቶች

ተራኪው የማይታወቅ

በአንዲት መንድር የሚኖሩና አንዲት ሴት ልጅ ያላቸው ባልና ሚስት ልጃቸው ከብቶቹን ከመንደሩ አጠገብ ካለው ውሃ አጠጥታቸው እንድትመጣ ነገሯት፡፡ ልጅቷም ከብቶቹን ወደ ምንጩ ውሃ ነድታቸው ስትሄድ ውሃው ተበጥብጦና ደፍርሶ አገኘችው፡፡ በሁኔታው ስለተቸገረች ምን ማድረግ እንዳለባት ግራ ገባት፡፡

አባቷም በመጣ ጊዜ ዲያብሎሱ ከውሃው ውስጥ ወጥቶ “ከብቶችህ ጥሩ ውሃ እንዲጠጡ ከፈለክ ልጅህን ስጠኝ፡፡” አለው፡፡

ሰውየውም ልጅቷን በኋላ እንደሚሰጠው ተስማምቶ ወደ ቤት ሲመለሱ አባትየው “አይይ! አንደኛውን ጫማዬን ወንዙ ጋ ጥዬዋለሁና ሄደሽ ከውሃው ዳርቻ አምጪልኝ፡፡” አላት፡፡

በዚህ ጊዜ ሰይጣኑ ወጥቶ በግጥም እንዲህ አለ፤

“አንቺ ቆንጆ ልጅ
ረጅም ፀጉርና ትልልቅ ጡቶች ያሉሽ
መጥቼ ልወስድሽ ነው፡፡”

ልጅቷም ወደ ቤቷ እየሮጠች ስትመለስ የቤቱ በር ተዘግቷል፡፡ እርሷም “አባቴ ሆይ! ‘ረጅም ፀጉርና ትልልቅ ጡቶች’ እያለ እየተከተለኝ ነውና እባክህ በሩን ክፈትልኝ፡፡” አለችው፡፡

ነገር ግን አባትየው በሩን ከፍቶ አላስገባም ሲላት ወደ አክስቷ ቤት እየሮጠች ሄዳ ግጥሙን ደግማ ብትናገርም አክስቷ ስለፈራች በሩን አልከፍትም አለች፡፡

ከዚያም ልጅቷ ወደ ጓደኛዋ ቤት ሄዳ ለቅርብ ጓደኛዋ ግጥሙን ስትነግራት ጓደኛዋ ከፈተችላት፡፡

ጓደኛዋም የሚበላ አበባ ሰጥታት “ወደ ቤትሽ ስትሄጂ የአበባውን ቀንበጦች አንድ በአንድ እየቀነጠስሽ አንዱን ስትበዪ አንዱን ጣዪ፡፡ አንዱን እየበላሽ፣ አንዱን እየጣልሽ ሂጂ፡፡” አለቻት፡፡

ሰይጣኑም በአበባው ቀንበጦች ግራ ተጋባ፡፡

ልጅቷም ወደ አያቶቿ ቤት ሄዳ ከእነርሱ ጋር መኖር ጀመረች፡፡ በመጨረሻም አርባ ውሾች ኖሯት፡፡ ወላጆቿም ሊጠይቋት ሲመጡ የልጅቷ ስም አልማዝ ነበርና አያቷ “አልማዝ፣ ወላጆችሽ ሊጠይቁሽ መጥተዋል፡፡” አሏት፡፡

አልማዝም መጥታ በግጥም እንዲህ አለች፤

“እናቴ ሆይ፣ አባቴ ሆይ
ለሰይጣን ሰጥታችሁኛል
አርባዎቹ ውሾቼ ጩሁ!”

በዚህ ጊዜ ውሾቹ የአልማዝ ወላጆች ላይ ጮኸው በሏቸው፡፡ በሌላም ጊዜ አክስቷ ስትመጣ ያንኑ ግጥም ደግማ እንዲህ አለች፤

“አክስቴ ሆይ፣
ለሰይጣን ሰጥተሸኛል
አርባዎቹ ውሾቼ ጩሁ!”

አክስቷም ተበላች፡፡

በመጨረሻም ጓደኛዋ መጣች፡፡ አልማዝም የጓደኛዋን መምጣት ስትሰማ በደስታ ተቀብላት እንዲህ አለች፤

“ጓደኛዬ ሆይ፣ ጓደኛዬ ሆይ
የነፍሴ አዳኝ
አርባዎቹ ውሾቼ አትጩሁ!”

(ተራኪው የሚከተሉትን ሁለት መስመርች በትግራይ በተለመደው የተረት አጨራረስ መልኩ ጨምሮበታል፤)

“ተረቴን ከረሳችሁ
ሞት ይርሳችሁ”