የኢትዮጵያ ተረቶች

በአበበ ከበደ የተተረከ

የአንድ አገር ገዢ የነበረ አንድ ንጉስ ነበር፡፡ ይኸው ንጉስ ለወትሮ እንደሚያደርገው ሁሉ አንድ ቀን ወደ ፍርድ ቤት ይሄዳል፡፡ ይህ ፍርድ ቤት ንጉስ ፍርድ በይፋ የሚሰጥበት ልዩ ችሎት ነው፡፡ ንጉሱም ወደዛው ችሎት ሄዶ ሙሉ ቀን እዚያው ከዋለ በኋላ በመመለስ ላይ እያለ እቤቱ ሳይደርስ ዝናብ መዝነብ ጀመረ፡፡

ታዲያ ሁልጊዜ ከዝናብ ለመጠለያነት የሚያገልግሉ መንታ ዛፎች በአካባቢው ነብሩና እንደዚህ አይነቱ ዝናብ በዚያ ጎዳና ላይ በዘነበ ጊዜ ሰዎች በዛፎች ስር ይጠለሉ ነበር፡፡ እነዚህ ዛፎች በዚህ ግልጋሎታቸው በሰፊው ይታወቁ ነበርና ንጉሱም በዚህ ቀን ከዝናቡ በእነዚህ ዛፎች ስር ተጠለለ፡፡

ንጉሱም በዛፎች ስር ተጠልሎ ሳለ ዝናቡ ዘንቦ፣ ዘንቦ፣ ዘንቦ፣ ኃይለኛ ንፋስ የቀላቀለ ማዕበልም ስለነበረ አንደኛው ዛፍ ሌላኛው ዛፍ ላይ እንዲወድቅ አደረገ፡፡ ንጉሱም ከሌላው ዛፍ ላይ ተጣበቀ፡፡ ሆኖም ንጉሱ ከዛፉ ጋር ይጣበቅ እንጂ አልሞተም ነበር፡፡ ነገር ግን ከአደጋው አምልጦ መሄድ ስላልቻለ በዚህ ሁኔታ ውስጥ ሳለ ያለ ምንም አጋር በስፍራው ብቻውን ስለነበረ ንጉሱ ምን ማድረግ እንዳለበት ግራ ገባው፡፡

ቀኑም እየመሸ ነበር፡፡ በኋላም አንድ ቁራ መጥቶ በወደቀው ዛፍ ላይ ቁጭ ሲል ንጉሱ አይቶት “አንተ ማነህ እዚያ ላይ ከንጉሱ ዛፍ ላይ የተቀመጥከው?” ብሎ ተጣራ፡፡

ቁራውም “እኔ ነኝ፣ ቁራ” ብሎ ሲመልስ ንጉሱም “እባክህ አንድ መልዕክት ታደርስልኛለህ?” አለው፡፡

ቁራውም “ጌታዬ ሆይ! ለንጉሱማ እንዴት መልዕክት አላደርስም፣ አደርሳለሁ እንጂ!” አለ፡፡

መልዕክቱን ስትወስድ እንዴት ብለህ ትናገራለህ” ብሎ ንጉሱ ሲጠይቀው ቁራውም እየጮኸ “ቁዋ፣ቁዋ እያልኩ ነው የማደርሰው፡፡” አለው፡፡

“ቁዋ፣ቁዋ አባክ ይጥፋና! ሂድ ከዚህ ጥፋ!” አለ ንጉሱ፡፡ በዚህ ጊዜ ቁራው ንጉሱን ትቶት ሄደ፡፡

ከዚያም አንድ ወፍ መጥቶ ዛፉ ላይ ተቀመጠ፡፡

አሁንም ንጉሱ “ማነህ አንተ እዚያ ላይ በንጉሱ ዛፍ ላይ የተቀመጥክ? ማነህ? ማነህ?” ብሎ ተጣራ

“እኔ ወፍ ነኝ፡፡”

“መልእክት ብልክህ ታደርሳለህ?”

“አዎ ላከኝ፡፡”

“መልእክቱንስ እንዴት ነው የምትነግረው?”

“ጭር፣ጭር፣ምጭጫ ጩ፣ ንጭጫ ጩ እያልኩ አደርሳለሁ፡፡”

“ምጭጫ ጩ አባክ ይጥፋ!”

ከዚህም በኋላ ሌላ አይነት ወንጂ የምትባል ወፍ መጥታ ዛፉ ላይ አረፈች፡፡ ንጉሱም እንደበፊቱ “ከንጉሱ ዛፍ ላይ የተቀመጥክ አንተ ማነህ?” ብሎ ጠየቀ፡፡

“እኔ ወፏ ወንጂ ነኝ፡፡”

“መልዕክት ብልክሽ ታደርሻለሽ?”

“አዎ! አደርሳለሁ፡፡”

“መልዕክቱን እንዴት ነው የምትነግሪው?”

“መልዕክቱን እንደዚህ እያልኩ በግጥም/በዘፈን አደርሳለሁ፤

“ንጉሱ ወደ ስብሰባ ሄደ
ንጉሱ በችሎቱ ተሰየመ
ወደ ችሎቱም በሄደ ጊዜ ማካፋት ጀመረ
ከችሎቱም ሲመለስ እንደበፊቱ አካፋ
በሁለት ቀጋ ዛፎች ስርም ተጠለለ
ዛፎቹ ወድቀው አጣበቁት
ከትልቁ ቤት ላይ ትልቅ የብረት ቁራጭ
ከትንሹ ቤት ላይ ትንሽ የብረት ቁራጭ”

ይህም ማለት ንጉሱ ሁለት ሚስቶች ስለነበሩት ከዋናዋ ሚስቱ ቤት ትልቅ መጥረቢያ ከሁለተኛ ሚስቱ ቤት ትንሽ መጥረቢያ መምጣት እንዳለበት የሚያመላክት ነው፡፡

“ከትልቁ ቤት ትልቅ በሬ፣
ከትንሹ ቤት ትንሽ ወይፈን፣
ገዝታችሁ እንድትመጡ፡፡”

በዚህ ጊዜ ንጉሱ “በጣም ጥሩ ነው፡፡ በይ ሄደሽ ንገሪ፡፡” ብሎ ወፏን ላካት፡፡

ወፏም ክንፏን እያርገበገበች ወደ ንጉሱ ቤት ሄዳ ሚስቱ ተቀምጣ ወደምትሰራበት የቤት ጓሮ ካለው ቁጥቋጦ ስር በመሆን “ኩሉ፣ ኩሉ፣ ኩሉ” እያለች ድምጽ ስታሰማ (“ኩሉ” ማለት በሲዳምኛ “ልናገር፣ ልናገር” ብሎ መጠየቅ ነው፡፡) ሴትየዋ “ኩሉ አባትሽ ይጥፋ፡፡” አለቻት፡፡

ወፏም በርራ ከሄደች በኋላ ተመልሳ መጥታ ጩኸቷን ደገመችው፡፡ በዚህ ጊዜ ሴትየዋ “ይህች ወፍ ምን ሆናለች?” አለች፡፡

(የዚህች ወፍ ጩኸት እንደ ትንቢት ይቆጠር ስለነበረ አሁንም ክፉ ነገር ይዛ እንደሆን ብለው ሰዎቹ ፈሯት፡፡)

መጥፎ ዜና ይዛም መጥታ ይሆናል ብለው አባረሯት፡፡

ነገር ግን ወፏ ደጋግማ ስትመላለስ “በይ እሺ ንገሪን፡፡” አሏት፡፡

“ንጉሱ ወደ ችሎት ሄደ
ወደዚያም ሲሄድ ዝናብ ማካፋት ጀመረ
ሲመለስም ያካፋ ነበር
በሁለት ቀጋ ዛፎች ስርም ተጠለለ
ዛፎቹ ወድቀው አጣበቁት
ከትልቁ ቤት ላይ ትልቅ የብረት ቁራጭ
ከትንሹ ቤት ላይ ትንሽ የብረት ቁራጭ”

“ከትልቁ ቤት ትልቅ በሬ፣
ከትንሹ ቤት ትንሽ ወይፈን፣
ይዛችሁ እንድትመጡ ብሏል፡፡”

በዚህ ጊዜ ሰዎቹ በፍራቻ ተውጠው የተጠየቁትን ነገሮች ይዘው ሄዱ፡፡ መጥረቢያዎቹ ዛፎቹን መቁረጫ ስለነበሩ የተሰበሰቡት ሰዎች ሁሉ ንጉሱን ለማዳን ሲረባረቡ በሬዎቹ ደግሞ በእንደዚህ ያለ አደጋ ጊዜ አለ ተብሎ የሚታመነውን የሰይጣን መንፈስ ለማባረር ደማቸው የሚፈስ ነው፡፡ በዚህ አይነት ንጉሱ ሳይጎዳ ወደቤቱ ሲመለስ ወፏን ይዟት ተመለሰ፡፡

ከተመለሰ በኋላም ንጉሱ ብዙ የእህል ማከማቻ ጎተራዎች ስለነበሩት ወፏን በአንደኛው ውስጥ አስቀመጣች፡፡ ወፏም ጥሬዋን ከጎተራው እየበላች እዚያው መኖር ጀመረች፡፡ ንጉሱም ወደ ችሎት ሄዶ ሲመለስ ግቢው ውስጥ እንደገባ በአንድ አይነት ድምጽ እንዲህ ይላታል፤

“በክፉ ግዜ ከአደጋ አትርፈሽኛል

ከስቃይም አድነሽኛል፣ የእኔ ወፍ ሆይ አለሽልኝ?”

ወፏም “ጥሬው አለቀብኝ እንጂ እኔስ አለሁ፡፡” አለች፡፡

ከዚያም ንጉሱ ካለችበት ጎተራ አውጥቶ ሌላኛው ውስጥ ያስቀምጣታል፡፡ ታዲያ በዚህ አይነት ሲኖሩ፣ሲኖሩ፣ሲኖሩ ለረጅም ጊዜ እርሱ ሄዶ ሲመለስ እርሷም እንደወትሮ ስትመልስ ቆይተው አንድ ቀን ንጉሱ ወደ ችሎቱ ሄዶ ብዙ ክርክሮችን ማስተናገድ ስለነበረበት ቶሎ መጨረስ ያቅተውና ከተለመደው ሰአትና እመለሳለሁ ካለበት ጊዜ አርፍዶ ስለቆየ የወፏ ጥሬ በማለቁ ወፏ ከጎተራዋ ወጥታ በቤት ውስጥ ጥሬ መለቃቀም ጀመረች፡፡

የንጉሱ ሚስት የሆነ ነገር እየወቀጠች ወደ ነበረችበት ቦታ ስትሄድ ሚስቱ “አይ አንቺ ወፍ! አትረብሺኝ እባክሽ! ካለበለዚያ እመታሻለሁ፡፡” አለቻት፡፡

ወፏም “እኔ እኮ የንጉሱ ልጅ ነኝ፡፡ እስኪ ንኪኝና የሚሆነውን ታያለሽ፡፡” አለቻት፡፡

ይህንንም ብላ ጥሬዋን መልቀም ቀጠለች፡፡ ንግስቲቱንም አስቸገረቻት፡፡ ከዚያም ንግስቲቱ “የንጉሱ ልጅ ብትሆኚ የምተውሽ ይመስልሻል?” ብላ ወፏን ስትመታት ወፏ ሞተች፡፡

ወፏ በሞተች ጊዜ ታዲያ ንግስቲቱ ፈራች፡፡ ምን ማድረግ እንዳለባትም አላወቀችም፡፡ በዚህ ጊዜ ንጉሱ ከችሎቱ ተመልሶ በተለመደ ድምጹ ወፏን ቢጣራም መልስ የሚሰጠው አጣ፡፡ ደጋግሞ ቢጣራም ምንም ድምጽ አጣ፡፡ ልጆቹንም ጠርቶ በየጎተራው ውስጥ እንዲፈልጓት ቢያደርግም ወፏ ልትገኝ አልቻለችም፡፡

በመጨረሻም ንጉሱ “ያዳነችኝ ወፌ በሌለችበት ቤት ውስጥ መኖር አልፈልግም፡፡” ብሎ ራሱን ሰቅሎ ሞተ፡፡

የበኩር ልጁም “አባቴ በሌለበት ቤት ውስጥ መኖር አልፈልግም፡፡” ብሎ ራሱን ሰቅሎ ሞተ፡፡

የንጉሱም እናት “ልጄና የልጅ ልጄ በሌሉበት ቤት ውስጥ መኖር አልፈልግም፡፡” ብለው ተሰቅለው ሞቱ፡፡

በዚህ ሁኔታ እያንዳንዳቸው ሌላው ሰው በሌለበት ቤት አንኖርም እያሉ አለቁ፡፡

አመሰግናለሁ፡፡